تاثیرپذیری: خودت باش!

وقتی صحبتِ تأثیرپذیری از دوستان به میان می‌آید، معمولاً تصویر نوجوانانی با لباس‌های عجیب و غریب و رفتارهای ناهنجار به ذهن می‌رسد. اما این تأثیرپذیری مخصوص سنین نوجوانی نیست. همه افراد ـ از کودکان گرفته تا بزرگسالان ـ به نوعی با این موضوع درگیر هستند و این مسئله از میل به مورد تأیید بودن و پذیرفته شدن در جامعه سرچشمه می‌گیرد. به زبان آوردنِ جمله «همه همین کار را می‌کنند!» از همان سال‌های اولیه زندگی شروع می‌شود.

اگرچه این امر بسیار نکوهش شده که در بسیاری از موارد منصفانه هم بوده است، اما کمتر به جنبه‌های مثبت آن پرداخته شده است. همه افراد روزی کودک بوده‌اند با این تفاوت که بعضی از آن‌ها به درستی برای تشخیص تأثیرات مثبت محیط از منفی و چگونه واکنش نشان دادن به آن‌ها آموزش دیده‌اند و بعضی دیگر از راهنمایی‌های لازم برخوردار نبوده‌اند.

آماده کردن فرزندان، به نوعی که بتوانند با تأثیرات مخرب محیط کنار بیایند، زحمت و دقت زیادی می‌‌طلبد و پرورش دو ویژگی در ذهن و رفتار کودکان ضروری است: نهادینه کردن حس تشخیص درست از خطا؛ و ایجاد حس احترام به خویشتن و داشتن هویت. کودک باید بتواند در شرایط مختلف به خودش بگوید: «این، کسی است که من هستم. این، چیزی است که من انتخابش می‌‌کنم.» هر زمان کودک، بزرگسالی را می‌بیند که کار درستی انجام می دهد و از انجام دادن آن راضی و خوشحال است مصمم‌تر می‌شود که از انجام رفتار و اعمال نادرست بپرهیزد و تأثیرات منفی محیط را پس بزند.

برای والدین و دیگر بزرگسالان ساده نیست که بتوانند کودکان را با ارزش‌های اخلاقی درست و قدرت تشخیص مناسبی بار بیاورند تا واکنش صحیح به تأثیرات مخرب محیطی داشته باشند. در این راه به صبر و اراده‌ای قوی برای تکرار پیام‌های یکسان از راه‌های مختلف نیاز داریم.