ترجمیک، متخصص ترجمه کتاب های کودک
بسیاری از مترجمین حرفه‌ای که در حوزه کتاب‌های بزرگسالان یا کتاب‌هایی که با هر موضوعی مناسب رده سنی بزرگسالان فعالیت دارند، تصور می‌کنند که در این حیطه موفق‌تر خواهند بود چون در نظر آنها این حیطه راحت‌تر است در صورتی که اصلا اینگونه نیست.
ترجمه کتاب کودک از سخت‌ترین پروژه‌های ترجمه است که دلیل مهم آن آسیب پذیر بودن احساسی و روانی این رده سنی، محدودیت در انتخاب کلمات، تسلط بر روحیات و اخلاقیات مخاطب هدف و سایر موارد است به همین دلیل حتی اگر در رده کتاب‌های بزرگسال، مترجمی بسیار حرفه‌ای و با سابقه باشید، شاید در این حوزه اصلا نتوانید موفقیتی کسب کنید چرا که کاملا دنیای متفاوتی دارد. به همین دلیل مترجم باید سطح درک و فهم، دایره واژگان و شناخت خود نسبت به پدیده‌ها و دنیای اطراف را به اندازه یک کودک پایین بیاورد تا دقیقا بداند که چگونه باید ترجمه را انجام دهد.
در ادامه به ذکر تکنیک و نکات بسیار مهم در زمینه ترجمه کتاب در حوزه کودک می‌پردازیم که توجه به آنها قطعا در انجام ترجمه‌ای راحت‌تر و متناسب با درک و فهم و ساختار و چارچوب معنایی رده سنی کودکان کمک خواهد کرد.
اصول و تکنیک‌های ترجمه کتاب کودک و نوجوان
ترجمه کتاب در حوزه کودکان و نوجوانان دنیای کاملا متفاوتی با حوزه بزرگسالان داشته و مترجمین حرفه‌ای خاص خود را نیاز دارد. در ادامه به بررسی مجموعه‌ای از نکات، تکنیک‌ها و اصول ترجمه کتاب کودک می‌پردازیم که در این مسیر بسیار کمک کننده خواهد بود.
- منطبق و متناسب بودن زمینه‌های فرهنگی با معیار خواننده
با توجه به اینکه، کودکان چندان نسبت به محتوای آموزشی و نکات نهفته در کتاب‌های کودک درکی ندارند، کتاب کودکان را بزرگسالان هم می‌خوانند و باید برای هر دو مخاطب طوری ترجمه انجام شود که معیارها و زمینه‌های فرهنگی ملموس باشند. - تغییر سبک و نوع متن در صورت لزوم
در جاهایی که لازم است حتی باید سبک و نوع متن تغییر کند تا در دایره واژگان کودکان بگنجد و باورهای آنها را در مسیر غلط تغییر ندهد در غیر این صورت نکات آموزشی کتاب گم خواهند شد. - دو مخاطبی بودن کتاب
مورد بسیار مهمی که باید در ترجمه کتاب‌های کودک به آن عمل کرد و از تکنیک‌های بسیار مهم در ترجمه است، دو خوانندگی یا دو مخاطبی بودن این نوع کتاب‌هاست یعنی برخلاف اسم این حوزه، فقط مختص کودکان نیست بلکه بزرگسالان نیز واسطه اصلی ادبیات کودکان هستند و در اکثر موارد چون آنها کتاب را برای کودکان می‌خوانند باید برای آنها هم جذاب و مفید تلقی شود.
(مثلا در این زمینه می‌توان به ترجمه کتاب‌های پینوکیو و آلیس در سرزمین عجایب اشاره کرد که به نوعی ترجمه شده‌اند که انگار مخاطب آن تمامی رده‌های سنی است. لذا باید به نوعی ترجمه شود که انتقال مفاهیم متناسب با درک کودکان باشد و در عین حال بزرگسالان را هم جذب کند) . - روان بودن متن
یکی دیگر از تکنیک‌ها و اصولی که به افزایش کیفیت ترجمه کتاب کودک اضافه می‌کند، روان بودن متن ترجمه است که هم خواندن کلمات و هم فهم آنها را راحت کند چون این رده سنی با هدف درک معنا و مفهوم، کتاب نمی‌خوانند و اگر کتابی را راحت و جذاب نبینند، به جای کتاب به سراغ تفریحات دیگر خواهند رفت.
(مثلا به جای افعال و کلماتی که کودکان درکی از آن ندارند از معادل کودکانه آنها استفاده شود) . - خلق کلمات و عبارات خاص
گاهی اوقات در کتاب‌های کودکان، از عبارات یا جملاتی استفاده شده و یا حتی کتاب سرگرمی در مورد یک نوع بازی مهیج و آموزشی جالبی مطلب نوشته است که اصلا نمونه یا معادل فارسی آن وجود ندارد در واقع برای ترجمه کتاب کودک باید از تکنیک خلق کلمات و عبارات خاص استفاده کرد. - پرهیز از ترجمه لغت به لغت در فرایند ترجمه
از تکنیک‌های بسیار مهم و نکات طلایی در مورد ترجمه کتاب کودک، پرهیز از ترجمه لغت به لغت است که این تکنیک به طور مشترک در تمامی انواع پروژه‌های ترجمه باید رعایت گردد. در ترجمه باید فهم خود را از متن، متناسب با رده سنی و روحیات مخاطب خود بنویسید به نحوی که به هیچ وجه به ساختار اصلی متن ضربه وارد نشود و محتوای آن را از بین نبرد.
همچنین در ترجمه کتاب کودک علاوه بر واژگان صحیح، باید از تصاویر مناسب و فرهنگ سازی شده بومی استفاده گردد.
نکات مهمی که باید در هنگام ترجمه کتاب کودک و نوجوان رعایت کرد
علاوه بر تکنیک و اصولی که در مورد ترجمه کتاب کودک بیان کردیم، یکسری نکات هم هستند که توجه به آنها در کیفیت نهایی ترجمه و پیاده سازی مواردی که آموزش دادیم کمک خواهد کرد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.
قبل از شروع به ترجمه کتاب، ابتدا توصیه می‌کنیم در وب سایت‌هایی مثل BookBub، Read.Gov، Goodreads یا حتی ویکی پدیا در مورد آن بخوانید تا در مورد نویسنده، لحن بیان، مفهوم و غیره اطلاعات لازم را کسب کنید.
اصول ویرایشی نیز بسیار مهم هستند. ضمنا با توجه به اینکه کودکان نسبت به معنا و مفهوم علائم نگارشی آشنایی ندارند، بهتر است ترجمه طوری انجام شود که با عدم استفاده از آنها، در درک کلی آن اختلالی رخ ندهد.
درج تصاویر متن اصلی در صورت امکان انجام گیرد و در غیر این صورت طراحی تصویر متناسب با فرهنگ داخلی صورت گیرد. اگر متن اصلی همراه با تصویر کامل می‌شود و قرار است که تصویر کتاب تغییر کند، باید ترجمه همراه با تصویر نهایی و هماهنگ با آن انجام گیرد تا مشکل پیدا نکند. مثل ترجمه کتاب‌های کمیک (Comic) که متن در داخل تصاویر قرار دارد.
دیالوگ‌ها به شکل محاوره‌ای ترجمه شوند و لحن و شیوه بیان کلی کتاب حفظ شود.
به جای استفاده از اسامی سخت و نامفهوم خارجی، معادل فارسی آنها انتخاب شود و در صورت نیاز واژه سازی انجام گیرد به جز در مواردی که کلمات مورد نظر، در کتاب‌ها، انیمیشن‌ها و سایر محصولات داخلی، آشنایی کامل صورت گرفته باشد مثل بتمن.
اندکی تامل کنید
ترجمه کتاب کودک کاملا متفاوت با ترجمه کتاب‌های رده بزرگسالان است چون درک و فهم این رده سنی و هدف آنها از خواندن یک کتاب کاملا متفاوت است و اساسا در دنیای دیگری هستند. به همین دلیل الزاما مترجمی که در رده بزرگسالان بسیار حرفه‌ای و حتی شناخته شده باشد، در رده کودکان و نوجوانان موفق نخواهد شد مگر اینکه نسبت به تکنیک‌ها و اصول مهم و برخی نکات بسیار حیاتی از قبل اطلاعات لازم را کسب کرده باشد.
خدمات ترجمه تخصصی کتاب در ترجمیک
بهترین و هوشمندانه‌ترین گزینه برای انجام ترجمه‌هایی حساس مانند ترجمه کتاب کودک و نوجوان برون سپاری و سپردن کار به مترجمین تخصصی و حرفه‌ای در حوزه کودک و نوجوان است.
تیم ترجمیک با در اختیار داشتن تیمی از بهترین مترجمین ایران در حوزه کودک، آماده پذیرش سفارشات در حجم‌های مختلف با مناسب‌ترین هزینه و تحویل در اسرع وقت می‌باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به وب سایت ترجمیک به نشانی tarjomic.com مراجعه نمایید.
